مولتي متر چيست؟

مولتي متر چيست؟

يك ابزار اندازه گيري مي باشد كه قابليت اندازه گيري كميت هاي الكتريكي مانند ولتاژ، جريان و مقدار مقاومت اهمي را دارا مي باشد. مولتي مترها همچنين مي توانند فركانس سيگنال متناوب و ظرفيت خازن را محاسبه كنند. به كمك مولتي متر مي توانيم پايه هاي ديود ها و ترانزيستور ها را تعيين كنيم. همچنين از سالم يا معيوب بودن آن ها اطمينان حاصل كنيم. جهت تست اتصال مدارات از مولتي متر استفاده مي شود.

نام ديگر مولتي متر، آوومتر ناميده مي شود. اين نام از سه كلمه آمپر، ولت و اهم برگرفته شده است زيرا مولتي متر براي اندازه گيري اين سه كميت مورد استفاده قرار مي گيرد.

اگر بخواهيم ميزان اهمي مقاومت را به وسيله مولتي متر اندازه گيري كنيم بايد ابتدا رنج مربوط به مقاومت را انتخاب كنيم، سپس سيم هاي مولتي متر را به دو سر مقاومت وصل كرده و بايد متوجه باشيم كه مقاومت با كميت هاي ديگر موازي نباشد. در غير اين صورت مقدار مولتي متر به شكل نادرست نمايش داده مي شود.

 تقسيم بندي مولتي متر:

 مولتي متر آنالوگ:

اين نوع مولتي متر در ظاهر از يك صفحه با خطوط مدرج ،به همراه يك عقربه كه مي تواند روي اين خطوط مدرج حركت كند، يك سلكتور، مقداري ترمينال، يك پتانسيومتر تنظيم كننده صفر و همراه دو سيم رابط  تشكيل شده است

مولتي متر ديجيتال:

مولتي متر ديجيتال كميت هاي محاسبه شده را به شكل عددي و يا تعدادي رقم بر روي صفحه نشان مي دهد. اين نوع مولتي متر مقدار اندازه گيري شده را  به شكل مناسب  نمايش مي دهد.

مولتي متر روميزي:

اين دسته از مولتي متر ها نيز از نوع ديجيتال مي باشند و دقت بيشتري نسبت به ساير مدل ها دارند از اين نوع مولتي مترها براي آزمايشگاه ها استفاده مي شود.

مولتي متر انبري:

در اين نوع از مولتي متر ها علاوه بر همه تجهيزات ساير مولتي مترها يك چنگك نيز موجود مي باشد كه از طريق اين چنگك مي توانيم بدون سري كردن مولتي متر با المان مورد نظر در مدار جريان عبوري از مدار را اندازه گيري كرد.

نحوه كار با مولتي مترها:

همانطور كه گفته شد مولتي متر دستگاهي است كه توانايي اندازه گيري چند كميت الكتريكي را دارد كه شامل ولتاژ، جريان و مقاومت مي باشد. براي بكار گرفتن مولتي متر لازم است كليد متحرك روي دستگاه را طبق درخواست مورد نظر تنظيم كنيم به اين ترتيب روي كليد چرخان يك فلش كوچك قرار دارد كه حالت مولتي متر را نمايش مي دهد، فلش در برابر هر عبارت قرار بگيرد وضعيت مولتي متر درهمان وضعيت آماده به كار مي شود.

براي اندازه گيري ولتاژ DC :

براي اندازه گيري ولتاژ كليد را روي حالت vdc قرار داده و سيم ها را به دو سر نقطه مورد نظر وصل كنيم.

براي اندازه گيري جريان الكتريكي:

كليد را روي حالت A قرار داده و سيم مولتي متر را به صورت سري در مدار اتصال مي دهيم.

كليد را روي حالت اهم قرار داده و دو سيم مولتي متر را به مقاومت وصل مي كنيم.

چگونگي اندازه گيري مقاومت با مولتي متر ديجيتال:

جهت تعيين مقاومت، دستگاه مانند اندازه گيري ولتاژ عمل مي كند. تنها تفاوت در اين است كه براي تست مقاومت ابتدا بايد از منبع  تغذيه جدا شود و بعد تست را انجام دهيد.

چگونگي اندازه گيري مقاومت با مولتي متر عقربه اي :

بر روي دسته سلكتور  نشانگري وجود دارد كه جهت تعيين دامنه كاري اندازه گيري ها به كار مي رود. دستگاه مانند هر سيستمي شامل دو ترمينال آند و كاتد است. براي اين كه با روش درست از دستگاه استفاده كنيم بايد سيم مشكي را به ترمينال منفي  و سيم قرمز را به ترمينال مثبت اتصال دهيم. سپس كليد  Power را روشن كرده و دستگاه براي تست آماده مي باشد.

به عنوان مثال  عبارت۱۰* R به اين معنا مي باشد كه عقربه بر روي هر عدد باشد بايد در عدد ۱۰ ضرب شود تا ميزان مقاومت بدست آيد. وقتي مقدار مقاومت برابر ۵۰ كيلو اهم باشد رنج يا مبنا نيز برابر همان ۵۰ اهم مي شود. در صورتي كه مقاومت بيشتر از اين رقم ها باشد سلكتور بايد روي  ۱۰۰  R* قرار بگيرد و هرچه عقربه نشان مي دهد بايد در عدد۱۰۰ضرب شود. اگر بخواهيم مقدار مقاومت را از عدد ۱ تا ۱۰ محاسبه كنيم بايد تنظيم را روي صفر قرار دهيم.

اندازه گيري مقدار ولتاژ Dc ( ديجيتال):

براي اندازه گيري ولتاژ  بايد مولتي متر را به شكل موازي در مدار قرار دهيم و سلكتور مولتي متر را بر روي عدد ۷ قرار داده و مقدار اندازه گيري شده را نشان داده شود.

چگونگي اندازه گيري ولتاژ DC عقربه اي :

براي اندازه گيري ولتاژ DC.V مستقيم كه شامل ۶ مبناي اندازه گيري از ۲۵/۰ ولت تا ۱۰۰۰ ولت مستقيم مي باشد. براي اندازه گيري مقدار ولتاژ مانند سنجش اهم سلكتور را روي هر عدد قرار دهيم، دستگاه همان مقدار را نشان مي دهد. معمولا برق DC داراي دو قطب مثبت ومنفي مي باشد و براي اتصال دستگاه بايد فيش سياه به منفي و فيش قرمز به مثبت وصل شود در غير اين صورت عقربه در جهت خلاف حركت مي كند.

بر روي دستگاه سه دسته عدد وجود دارد كه سمت چپ مدار با DC.V و برحسب ميلي آمپر تعيين شده است. براي اين كه يك باتري  يا منبع تغذيه را مورد آزمايش قرار دهيم بايد سيم مثبت دستگاه به مثبت منبع تغذيه و سيم منفي دستگاه به منفي تغذيه وصل شود. اگر باتري ۶ ولت باشد سلكتور را روي عدد۱۰ تنظيم كنيد به اين ترتيب عقربه عدد ۶ را نمايش مي دهد. هنگامي كه باتري بيشتر از ۱۰ ولت و كم تر از ۵۰ ولت باشد سلكتور بايد روي عدد ۵۰ قرار بگيرد .

 چگونگي تنظيم  كردن عقربه در مولتي متر عقربه اي:

وقتي سلكتور رابه حالت RX قرار بدهيم بايد دو سيم اهم متر به يكديگر متصل شود كه باعث انحراف عقربه مي شود. در نظر داشته باشيد كه عقربه روي صفر قرار بگيرد زيرا مقاومتي بين دو سيم اهم متر موجود نمي باشد. در صورتي كه اين اتفاق نيفتاد به كمك ولومي كه سمت راست اهم متر قرار دارد عقربه را روي عدد صفر تنظيم كنيم تا ثابت بماند سپس مقدار مقاومت آزمايش مي شود.

قابليت اتصال  عدم اتصال كوتاه در مدار به وسيله مولتي متر:

به كمك مولتي متر مي توانيم اتصال به نقاط مختلف مدار را توسط مولتي متر شناسايي كنيم. به طور مثال يك سيم در هر طرف دو رشته دارد كه ابتدا بايد دو رشته سيم را قبل از اصال از هر دو طرف تست كنيم وقتي مولتي متر صدايي پخش نكند به معناي اين است كه سيم ها به يكديگر اتصال ندارندو در صورتي كه صدا پخش شد سيم دچار عيب شده است. از اين آزمون براي اطمينان از سيم و عيب يابي آن يا  براي ديتا، سيم دوربين و آنتن استفاده مي شود.

تست ديود:

براي تست ديود نيز از همين روش استفاده مي كنيم فقط بايد در نظر داشت كه سلكتور مولتي متر بايد روي ديود قرار بگيرد. دو سر سيم بايد در طرفين ديود واقع شود. در صورتي كه هنگام اتصال صدايي پخش نشود به اين معنا است كه ديود سالم است. بايد در نظر داشت كه اتصال ديود نيز بايد كوتاه باشد.

نكاتي كه در هنگام كار با مولتي متر بايد در نظر داشت:

• بايد بدانيم كه هنگام اندازه گيري شدت جريان دستگاه به شكل سري در مدار قرارداشته باشد.
• جهت تعيين اختلاف پتانسيل دستگاه بايد به شكل موازي در مدار قرار داشته باشد.
• براي تعيين مقاومت بايد جريان برق قطع شود. در غير اين صورت دستگاه آسيب مي بيند.
• در خاطر داشته باشيد كه پيچ تنظيم صفر نبايد دست كاري شود زيرا عقربه آن بسيار حساس مي باشد و ممكن است فنر دستگاه دچار قعطي يا خرابي شود.
• براي اندازه گيري مقاومت، جريان و ولتاژ كه مقدار آن را نمي دانيد بيشترين رنج را در نظر بگيريد. به اين ترتيب باعث اندازه گيري دقيق تر مي شود براي حفاظت دستگاه اگر براي اندازه گيري جريان ، جرياني كه اندازه گيري مي شود از مقدار تعيين شده بيشتر باشد آمپر متر از كار خواهد افتاد.
• سلكتور بايد در جهت عقربه هاي ساعت قرار بگيرد. حركت دادن سلكتور به آرامي انجام شود زيرا پيچاندن سريع باعث آسيب ديدن مولتي متر مي شود.
• اگر عدد نمايش داده شده جهت ولتاژ يا جريان منفي باشد به معناي برعكس بودن پراب ها در مدار  مي باشد.
• اگر جريان در اندازه آمپر يا ماكزيمم باشد پراب بايد به سوكتَA 10 اتصال داشته باشد در غير اين صورت فيوز دستگاه مي سوزد البته فيوز قابل تعويض مي باشد.
• در مدل هاي جديد مولتي متر سلكتور آمپر AC و DC با يك علامت مشخص  نشان داده مي شود.
• كليد دو حالته براي برخي اهم مترها مثبت مي باشد كه به اين جهت است كه زمان اندازه گيري ولتاژ درجهت مخالف حركت كند مي توانيم به جاي تعويض فيش ها كليد را در حالت ديگر قرار داد تا ولتاژ را بررسي كنيم.

مطالب مرتبط:

• /سیستم درب بازکن اتوماتیک:
• /سنسور چیست و چه کاربردی دارد؟
• /کاربرد آمپلی فایر در دنیای امروز: